Si Pedro’y nangarap na mangibang bansa

Upang mabigyan ang pamilya ng magandang kinabukasan

Ngunit iba ang kinahinatnan ni Pedro sa ibang bansa

Nakalimutan ang pamilya at natukso sa iba

Pamilya ni Pedro’y biglang napabayaan

Pangarap niya para sa pamilya’y nakalimutan

Tinalikuran ng tuluyan ang mga anak at kabiyak

Dala ng kahinaan at di pag-iisip ng mga bagay-bagay.

Pangarap ay dapat na nilililinaw natin

Bago pa man din natin gawin ang mga dapat gawin

Isipin kung bakit tayo ay nangangarap

Pansarili lang ba o para sa mga mahal natin sa buhay.

Hindi masama ang mangarap para sa ikabubuti natin

Basta’t sa tamang paraan ay itutuloy ang mga pangarap

Gawin sa tamang paraan para ito’y iyong makamit

At taimtim na buuin ang mga pangarap para sa iyong pamilya.

Ngunit kung ang pangarap ang magiging mitsa ng buhay

Mabuti pang wag na lang mangarap at iwanan ang pamilya

Maraming nangibang bayan na nawasak ang buhay

Dahil mas nanaig ang tukso kaysa sa pangarap.

Ngunit di natin pwedeng lahatin

Dahil may mga matitinong nangarap at natupad

Dahil na rin sa taimtim na pagmamalasakit

Sa mga iniwan mong mahal sa buhay.

Hwag gayahin ang mga nawasak na pagsasama

Dahil sa mga udyok at tukso sa yong paligid

Isipin palagi ang ikabubuti at ikauunlad ng buhay

Para naman hindi masayang ang iyong pangarap

Ang pangarap natin ay gamitin para sa ikakabubuti ng buhay

Hwag gamitin para lang takasan ang problema sa pamilya

Palaging manalangin na matupad ang pangako

Na syang iniwang pangarap lalo pa sa mga anak at asawa.

Bato-bato sa langit tamaan wag mabubukulan!

Bakit nga ba ang mga tao ay sa sadyang mapaghusga
Kung anong masagap sa tabi-tabi ay pinaniniwalaan
At pilit na ikakalat sa buong kapuluan
Ang tsismis na nasagap kung saan-saan.

Di nga ba’t may kasabihan
Na ang maniwala sa sabi-sabi
Ay daig pa ang walang bait sa sarili
Ngunit tila ito’y dedma sa mga batikang tsismoso’t tsismosa

Sabi nga nila na ang tao’y sadyang makasalanan
Mga mata’y mapanuri
Mga bibig ay makakati
Mga tenga’y nakikinig sa mga sabi-sabi

Anong ikabubuti sa pagkakalat mo ng tsismis
Dapat mong isaisip na bago manira ng iba
Isipin mo Muna Kung perpekto kang talaga
Baka mas masahol ka pa sa taong  tsinitsismis mo

Anong karapatan Mong manghusga
Sa mga naririnig sa iba

Masahol ka pa sa mga taong mahilig

Makisawsaw sa buhay ng iba

Ano nga ba ang kabutihang idudulot

Na pagkakalat mo ng tsismis

Kung ihalintulad mo ang isang ahas

Ay nagiging sawa sa iyong kadaldalan.

Mga babae, lalake, bakla at tomboy

Di kasarian ang nagiging batayan

Pero kung ikaw ay isang taong may sariling pag-iisip

Pagdating sa yo ng tsismis ay di na ito isasalin pa.

Ating intindihin ang sari-sarili nating buhay

Sabi nga ng Santo Papa sa Roma

Ang tsismis ay nakakamamatay

Dahil ito ay paninirang puri sa iyong kapwa tao.

Kaya’t mga kaibigan itigil ang pagkakalat ng tsismis

Mga tsismoso’t tsimosa’y mga salot sa lipunan

Tahimik na buhay ng iba ay pilit na sisirain

Dahil lang sa mga makakating dila nila.

BATO-BATO SA LANGIT, ANG TAMAAN HWAG MAGAGALIT;

ITO’Y PANANAW LAMANG NG ISANG TAONG NAGMAMALASAKIT;

SA ATING MGA KABABAYAN NA NAMAMATAY SA INGGIT;

SA MGA KAPWA KABABAYAN NA MARUNONG MAGSUMIKAP NG HIGIT.

ANG INGGIT AY MALALA PA SA ISANG NAKAMAMATAY NA SAKIT;

NA KAHIT SINONG DOKTOR O PAGAMUTAN AY WALANG MAKAKAGAMOT;

TANGING IKAW LAMANG ANG MAKAKALUNAS SA IYONG INGGIT;

SA KAPWA MONG NAKALALAMANG SA BUHAY NG HIGIT.

KAYA’T KAIBIGAN KONG INGGITERO’T INGGITERA;

HINAY-HINAY LANG SA INYONG MGA HIMALA;

BAKA DUMATING ANG PANAHON KAYONG MAGING TULALA;

SA INYONG MGA GINAGAWA PARA LANG MAKASIRA NG IBA.

TAONG KILALA’Y HINDI MARUNONG MAGPAHALAGA;

SA LAHAT NG NAITULONG AT PAKIKISAMA SA KANILA;

BAGKUS PINAGPALIT ANG MABUTING PINAGSAMAHAN;

SA KAPIRASONG PANGARAP NA MAGKAMAL NG KAYAMANAN.

PAMILYANG PINAHALAGAHAN AT MINAHAL NG TUNAY;

SADYANG NAGING HUDAS DAHIL SA KAGAHAMAN;

NGAYON SILA’Y NAGDUSA SA KAWALANGHIYAAN;

PASASAAN BA AT SA LUPA DIN ANG BAGSAK NILA.

TANDAAN ANG INGGIT AY ISANG LASON NA NAKAMAMATAY.

KAYA MAG-INGAT MGA KAIBIGAN SA INYO MGA KAHANAY;

HINDI LAHAT NG NAKANGITI AY TUNAY MONG KAKAMPI

DAHIL ANG NGITI NILA AY MASKARANG MAHUSAY MANG-API.

May sanggol na sinilang sa bayan ng Betlehem
Jesus ang pangalan sabi ng  anghel
Tala’y lumiwanag sa Silangan ng Israel
Nagsasabing dumating na, ating Emmanuel

Tatlong haring mago  agad bumisita
dala’y  ginto,kamanyang at mira
Simula ng bigayan,Pagpuri’t ,pagdakila
Kay Jesus na sanggol na hari ng madla

Ngayo’y nagsasaya pamilya’y nagbubunyi
Dahil kapaskuhan malapit ng mamimithi
HInihintay ng bata na laging nakangiti
Nakatingin sa mga punong tatad ng palamuti

Sa pagunita ngayong  ating kapaskuhan
masaya ang bawat miembro ng tahanan
sining ay maniningning buong kapaligiran
Parol ng Pilipino’y,nangagkikislapan

Narinig ko na  ang awiting masaya
Awiting pamasko ako pa’y napakanta
Unang Carolling ay biglang naalala
Tambol ko pa nga, ay gawa ni Ama.

Di namin alintana kung anong kapalit
ng Pamaskong awitin na aming hinatid
kasama ay  kaibigan, at ang mga tinig
Espirito ng pasko sa puso ay nakaukit

Ngunit para naman sa nangungulila
Anak ay malayo’t mga nagdurusa
mga nagkagalit na parehong lumuluha
maghawak kamay nawa kahit sa gunita

Tayoy magpasalamat ng walang humpay
sa Diyos na nagbigay , pagasa sa  buhay
Narito ang pagdiriwang na laging hinihintay
Maligayang Pasko na  buong pagpupugay.

Ngayong Pasko ay maging masaya at magkamit tayo ng kapayapaan ng isipan at nawa’y pagpalain  tayo ng poong maykapal..

Tunay nga ang mga bata ang numero unong nakararamdam ng Pasko.Huwag po sana silang biguin sa pagdiriwang nito.Ang mga magulang at nakatatanda ang dapat maging modelo sa pagsalubong sa pinakamahabang pagdiriwang ng taon.

Ang mga kasiyahan na ating ibibigay sa ating mga anak ay magiging baon hanggang sa kanilang pagtanda,malalaman nila  na ang espirito ng pasko ay nanggaling sa kanilang pamilya at kakaiba ang armonya nito.  Ituro din nating magpasalamat sa Diyos sa araw-araw lalo na’t sa araw ng Pasko.

Ang pasko ay pagibig, kapayapaan,at pag-asa.Ito rin ay pagbibigayan at pagtutulungan dahil sa ating iisang pananampalataya.
Sana’y marapatin natin kahit hindi pasko , manatili ang mga kaugalian at katangian  na ito sa ating mga puso.

Mula po sa FilCanadian Broadcasters Society kami po’y bumabati sa inyo,

Maligayang pasko !! at Manigong Bagong taon sa inyong  lahat!!!

Mabuting kalusugan,kasaganaan,at kasiyahan  para sa taong 2014.

It’s been a year since the last time you came, a month before; I was already excited that soon you will be around again. I always look forward every time, because you bring a different aura to me. It brings a kind of annual unique feeling that only few could have this day. Sometimes I’m thinking what would it be like this time when you are here again, will it be happier that last time of the other way around?

A moment that I’m surely most of us wants to have it every day.  We can similarly think it’s a Christmas or any happy times that you always want to come.  I could still remember years past that you never fail me to smile, from simple things to big surprises. I can’t forget when you motivate me to be reunited with my family the last time. It was the happiest for many years. You always give me reason to plan ahead and make sure when it happens, it’s all worth remembering.

I knew you will always come no matter what, whether it’s raining, windy or snowy, you never let me down. Each time you are here it seems to be different, I feel matured to things I do, and I feel I’ve grown. The experience that you let me grasp every moment is like a new discovery of being me.  You bring us joy and delightfulness, your arrival is a turning point of a new chapter. And when you come, everybody that I know was also happy for me. They cheers for me, they share the banquet with me.

It’s like a celebration of happiness; people that know me never forget it. They really find time and way just to keep in touch to me. I feel so valued, and I feel important to them.  I could still recall when my family and friends made some unique token for me, I was so happy at that time, because of you, they remember me. They never forget me, and they were happy for me. But like in other situation there’s always an end, like a closing remarks at the end of the program, a commencement, or simply saying you have to go. Sometimes I don’t want you to say goodbye, I want you be with me more than you are intended to stay, I don’t feel sad, and I don’t feel alone when you are here.  I know that your presence won’t last that much but the memories will always be cherished. I know this is just a temporary feeling but great enough to look forward for your next one.

Thank you for letting me experiences it, thank you for reminding me each year. More than I am, my parents were happy also for they had it 29 years ago. Truly thank you for making my day, because on this day, is MY BIRTHDAY.

ni Roger Encarnacion

______________________________________

“Natutuwa ako sa iyo, Vicente. Kakaiba kasi ang kaisipan mo. Nakikita mo ang magaganda at mga pangit na mukha ng buhay nang walang alinlangan.”

Si Vicente ay isang kapalagayang-loob ko. Isa siyang empleyado ng Superstore at nakatalaga sa grocery section.

Alam kong sinusubaybayan ni Vicente ang aking mga kwento sa Pinoy Times dahil tuwing magkikita kami ay hindi niya nakakalimutang banggitin sa akin na nabasa niya ang aking kwento. Pero lagi niyang ipinaparamdam na hindi siya kumporme sa mga  kwento ng pag-ibig at makabuluhang aral sa buhay na laging paksa ng aking mga kwento.

“Bakit hindi mo ilarawan paminsan-minsan ang kapangitang nakapaligid sa ating lipunan?” sasabihin ni Vicente sa akin.

“Halimbawa’y ano?” usig ko.

“Tulad ng mga nakakatawa at nakakayamot na kaakuhan ng pang-araw-araw na galaw ng buhay sa ating paligid.”

“Kung gayu’y gusto mo akong maging kontrobersyal?” sabi ko. “Hindi pa ba sapat sa iyo na naipipinta ko sa aking mga pagsasalaysay ang kagandahan ng mga punong niyog na nakahanay sa dalampasigan ng isang liblib na nayon?” patalinghaga kong tanong. “At ibig mo pang yugyugin ko ang mga punong niyog na iyon para mapaiba sa karaniwan ang aking kwento.”

“Hindi naman sa ganun,” pagdedepensa ni Vicente. “Para sa akin, hindi tama na lagi na lamang ang kagandahan ng daigdig ang ating nakikita. Sapagkat paano mo malalaman na maganda ang isang bagay kung walang pangit na mapagbabasihan? Paano mo matutuklasan ang mabuti kung hindi mo alam ang masama? Paano magkakaroon ng bida kung walang kontrabida?  Ganyan ang kalakaran ng daigdig na ating ginagalawan. Kailangan bang itago natin ang mga barung-barong ng Maynila at ipakita lamang ang mga esklusibong subdivision doon para masabing maganda ang Maynila?”

Nagsisimula na akong humanga sa tayug ng isip ni Vicente.

Sa tingin ko ay hindi pa siguro nakakatikim ng pighati sa buhay si Vicente.  Sa simula pa lamang ng aming pagkikilala ay natuklasan ko na agad na siya’y isang nilikhang masayahin at may magandang PR. Lagi siyang nakangiti sa amin kapag nag-gro-grocery kami ni Mrs. At hindi niya nakakalimutang huntahin kami kahit ilang saglit kapag napapadako kami sa lugar niya.

Isang araw ay nautusan ako ni Mrs na bumili ng isdang pang-sigang. Naroon si Vicente at nagsasalansan ng mga kahon ng mangga. Nang makita niya ako ay agad niya akong kinawayan. Tulad ng dati ay tumalima ako sa kaway niya.

“Alam mo ba na ang ilang kababayan natin ay kandaduling na sa pagpili ng pinakamagandang mangga sa magkakapatong na box na ito?” nakangiting pahayag ni Vicente sa akin.

“Siyempre,” sabi ko, “karapatan nilang pumili ng maganda’t hinog na mangga. Ganyan tayong lahat, di ba? Gusto natin ang pinakamagandang mangga, ang pinakamagandang saging, ang pinakamagandang mansanas.”

Sinansala ni Vicente ang iba ko pang sasabihin. “Pagpapatunay lamang,” aniya, “na totoong may pangit na mangga, may pangit na saging, at may pangit na mansanas batay sa panlabas nilang kaanyuan.”

“Tama,” patianod ko.

“Mali ka kaibigan.” At tumawa si Vicente.  “Nalimutan mo na yata na ang ganda ng bawat bagay ay nasa mga mata ng tumitingin!”

Tumaas ng ilang puntos ang paghanga ko kay Vicente sa kaniyang malohikang pagmamasid. At dahil sa nakikita niya nang maliwanag ang maganda at pangit, marahil ay mainam ang kaniyang panlasa sa pagpili ng anumang bagay, kasama na rito ang pagpili ng babaeng makakasama niya sa buhay. Naiisip ko tuloy na marahil ay napakaganda ng kaniyang Mrs.

Magpapaalam na sana ako para pumunta sa fish section, ngunit mukhang ganado sa pagsasalaysay ang aking amigong si Vicente.

“Maaga pa, huwag ka munang umalis at magkwentuhan muna tayo,” anyaya niya.

Napilitan akong magpalipas pa ng ilang sandali sa fruit section para makipag-tsikahan kay Vicente.

Kinalabit ni Vicente ang braso ko. Siguro’y ibig niyang makatiyak na ang atensyon ko ay nasa kaniya sa kaniyang sasabihin.

“Alam mo ba na ang pagkanta at pagsusulat ay may kinalaman din sa maganda at pangit?” bulalas ni Vicente.  Ang mga mata ni Vicente ay puno ng emosyon sa paksang kaniyang tinatalakay.

“Marami sa ating kababayan ang kumakanta sapagkat nasa dugo na yata nating mga Pinoy ang pagkanta.  Gayundin, marami tayong manunulat sa mga pahayagan sapagkat nasa ugat din natin ang hilig sa pagpapahayag ng nilalaman ng ating isip,” pahayag ni Vicente

Nakatingin ako nang walang kurap kay Vicente. Hindi lamang ang paksang tinatalakay niya ang nakakasabik kapag kausap ko si Vicente. Nakakabighani rin sa akin ang paraan ng kaniyang pagsasalita sa puntong Batangenyo. Ngayon ako naniniwala na mayroong tao talaga na biniyayaan ng Diyos ng pambihirang talino sa pagsasalaysay. At si Vicente ay isa sa mga iyon.

“Pero hindi lahat ng manganganta ay marunong kumanta,” patutsada ni Vicente. “Hindi lahat ng nagsusulat ay marunong sumulat.” May pakumpas-kumpas pa ng kamay si Vicente habang nag-aargumento sa sarili niyang paksa. “Kung nakakahindik pakinggan ang mga kantang masakit sa tainga ay may mga lathalain din na nakakapanindig-balahibo ang pagkakasalansan ng mga salita lalo na’t isinulat ito sa banyagang wika na hindi pa gaanong gamay ng nagsusulat.”

“Aray,” sabi ko. “Baka ako na ang tinutukoy mo niyan?” paramdam ko.

Ngumiti lamang si Vicente at medyo kumindat sa akin. “Hindi ka naman nagsusulat sa Ingles ah.” At tumawa siya nang malakas.

Ilang linggo ang matuling lumipas nang mapansin namin ni Mrs na palaging wala si Vicente sa dati niyang puwesto kapag namimili kami.  “Baka nagbabakasyon lamang,” paliwanag ko kay Mrs. Ngunit nang magtagal ay hindi na ako nakatiis. Kinausap ko ang isang binatilyong nagsasalansan ng mga saging.

“Nasaan si Vicente?” tanong ko.

“Naku, sir, may nangyari po sa kaniya.” Kinabahan kami ni Mrs.

“Bakit, naaksidente ba siya?”

“Hindi po. Matagal na po siyang may cancer. At kagabi po ay binawian na siya ng buhay.”

Pareho kaming natigagal ni Mrs. Para kasing miyembro na ng aming pamilya ang turing namin kay Vicente.

Tatlong araw pa ang nagdaan bago lumabas sa Calgary Sun ang obituary ni Vicente. Ang viewing ay sa Mountain View Memorial Garden.

Binalak namin ni Mrs na magsadya sa Mountain View para makiramay sa pamilya ni Vicente. At habang nagda-drive kami papuntang Mountain View ay naalaala ko ang mga kwento ni Vicente sa amin, ang magagandang pilosopya niya sa buhay, ang maselan niyang panlasa sa maraming bagay. Naalaala ko rin ang hindi niya pagkagusto sa aking mga kwentong tumatalakay sa pag-ibig at sa magagandang aral sa buhay.

Nang matapos ang misa na patungkol kay Vicente ay nilapitan namin ni Mrs ang kaniyang maybahay na nakaupo sa unahan ng kapilya. Nakatalukbong ito ng itim na belo.

Nabigla ako ngunit hindi nagpahalata nang makita ko ang maybahay ni Vicente. Ang inaasahan kong makikita ay isang mestisahing ginang na maputi, maganda, seksi, at bata pa batay sa magagandang pilosopya ng buhay na  tinatalakay ni Vicente nang nabubuhay pa siya. Ngunit ang tumambad sa aking mga mata ay malungkot na mukha ng isang mataba at pandak na babae, maitim, at may malaking nunal sa ibabaw ng kaniyang balingusan. Sa biglang sabi, hindi maganda ang ginang ni Vicente. Ngunit nang magtama ang aming mga mata ay nasinag ko ang isang binusilak na katauhang nagkakanlong sa mataba at pandak na katawang iyon, katauhang may ganda at halina sa mga makakakita.

Marahil ay ito ang sinasabi ni Vicente na kailangang makita ang dilim para kuminang ang liwanag. Marahil, ito rin ang dahilan kung bakit sinabi niya sa akin noon na ang ganda ng anumang bagay ay nasa mga mata ng tumitingin.

ni

Roger Encarnacion

“Bakit gusto mong manirahan sa Canada?” tanong ng Canadian Consul kay Hector habang ini-interview siya nito sa loob ng maaliwalas na upisina ng Canadian Embassy sa Makati. Nakatitig nang walang kurap ang mga mata ng Consul kay Hector na waring inaarok ang kaniyang kalooban. Isang saglit na napapatda si Hector. Hindi niya inaasahan ang tanong na iyon. Hindi niya pinaghandaan ang tanong na iyon. Sa utak niya, parang kidlat na gumuhit ang naghuhumiyaw na dahilan kung bakit siya naroroon, kung bakit gusto niyang makarating ng Canada: “Para kumita ng maraming pera, para umasenso, at para mabigyan ng magandang kinabukasan ang aking pamilya. Hindi ba iyon ang layon ng bawat isang nagpupunyaging makarating ng Canada?” Pero hindi iyon ang mga katagang lumabas sa bibig ni Hector. Bagkus ay narinig niya ang sariling nagsasabi ng marikit na kasinungalingan: “Para ibahagi ang aking karanasan, talino, at kaalaman sa lipunan ng Canada tungo sa lalo pang ikauunlad nito.” Napangiti ang Consul at tumangu-tango na waring nasisiyahan sa sagot ni Hector.

Hindi talagang ambisyon ni Hector ang mangibang-bansa. Kuntento na siya sa pagiging isang supervisor sa isang engineering company sa Cavite. At kahit na talos niyang hindi maipagyayabang ang kaniyang suweldo, hindi naman sumasala sa oras ang kaniyang pamilya. Higit sa lahat, hindi pa niya naranasan ang magipit sa pera kahit kailan. Hindi nga lamang niya kayang bilhin nang biglaan ang mga bagay na gusto niyang bilhin. Katunayan nga ay sampung taon siyang nag-ipon bago niya nabili ang isang luma ngunit disenteng bahay sa labas ng Tagaytay. At ang kaniyang kotse ay segunda-mano lamang nang kaniyang mabili.

Pero kahit na hindi matatawag na mariwasa ang lagay ng buhay ni Hector at ng kaniyang pamilya, masaya na rin siya. Nakapaggugudtaym siya paminsan-minsan kasama ng kaniyang barkada. At ang kaniyang maybahay na isang titser naman ay panatag na rin ang loob sa takbo ng kanilang pamumuhay.

Kaya lamang ay lagi siyang nakakantiyawan ng tiyo Kanor niya. Na nang lumaon ay tumimo sa kaniyang isip at naging hamon sa kaniyang kakayahan at pagkatao.

“Tingnan mo ang bunso mong kapatid na si Rico,” sasabihin ng kaniyang tiyo Kanor, “ayun, nagpunta ng Canada. Pitong taon pa lamang doon ay nakabili na ng malaki at magarang bahay. At balita ko’y tuwing tatlong taon ay nagpapalit ng sasakyan at ngayon ang minamaneho ay mamahaling Chedeng.” Mapapabuntung-hininga na lamang si Hector at matatahimik kapag naririnig niya ang pagyayabang ng kaniyang tiyo Kanor tungkol sa pagtatagumpay ng kapatid niyang si Rico sa Canada.

Si Rico ay isang engineer, ambisyoso, malakas ang loob, at magaling ang bokadura. Dalawang taon pa lamang itong namamasukan sa Meralco ay agad nang nagbitiw para pumunta ng Canada. Suwerte naman at napasok siya sa isang malaking engineering consulting firm sa Calgary. Gayundin ang asawa niyang si Mona na natanggap naman bilang isang medical technologist sa Foothills Hospital. At nagpa-part time pa ito sa isang insurance company sa ganoon ding trabaho. Hindi kataka-takang umasenso nang gayon na lamang ang mag-asawa sa loob lamang ng pitong taon.

May kung anong iba’t ibang damdamin ang kumukutkot sa dibdib ni Hector kapag ikinukumpara siya ng kaniyang tiyo Kanor sa kaniyang kapatid na si Rico. Iyon kaya’y dahil sa nasasaling ang maramdamin niyang puso tuwing maririnig niya ang pangangantiyaw ng kaniyang tiyo Kanor? Pagka-inggit sa tinamong pagtatagumpay ni Rico? Pagkaawa sa sarili at sa kaniyang pamilya sa hindi nila pagkakaroon ng mariwasang pamumuhay?

Pareho silang tapos ng engineering ni Rico, pero magkasalungat ang paniwala nila sa buhay. Para kay Rico, ang tunay na batayan ng pagtatagumpay ay kung paano naiaagapay ng isang nilikha ang kaniyang sarili sa kinikilalang pamantayan ng daigdig sa punto ng pananagana at pagtatamasa na nasusukat lamang sa antas ng materyal na mga bagay na nakikita at nararanasan, hindi ng makalumang pilosopya ng buhay na nagbibigay halaga sa katiwasayan at kapanatagan ng loob at sa walang hanggang kaluwalhatian ng kaluluwa.

Kapag sumasagi sa alaala ni Hector ang pangangantiyaw ng tiyo Kanor niya, kaniyang nagugunita ang matalinghagang aral ng isang magandang kwentong nabasa niya mula sa panulat ni Leo Tolstoy na pinamagatang “Gaano Kalaking Lupa ang Kailangan ng Tao?”

Ang istorya ay umiikot sa isang magsasaka na ang tanging lunggati sa buhay ay mag-angkin ng maraming lupain gayong nag-aari na siya ng malaki-laki na rin namang sakahan.

Isang araw ay nabalitaan ng nasabing magsasaka na namimigay ang gubyerno ng lupa sa isang panig ng bansa na hindi pa nasasakupan ng mga tao. Ang layunin ay upang mapagyaman ang lupaing ito para maging kapaki-pakinabang sa gubyerno at sa mga mamamayan.

Kagyat na nagpaalam ang magsasaka sa kaniyang pamilya para harapin ang naghihintay niyang  magandang kapalaran sa malayong dako ng bansa. Ngunit may mga alituntunin na dapat sundin bago ipagkaloob ang lupa. Sinasabing mapapasakaninuman ang sakop ng lupa na kaniyang malalakaran mula sa pagbubukang-liwayway hanggang sa pagkawala ng huling silahis ng takip-silim. Subalit kung hindi niya mabubuo ang parisukat bago lumubog ang araw ay wala siyang matatanggap na lupa. At wala rin siyang maaasahang ikalawang pagkakataon sa gubyerno.

Nang gabing iyon ay namahinga nang maaga ang magsasaka. Ibig niyang ipunin ang kaniyang lakas para sa napipintong pagsubok sa kinabukasan.

Bago pa lamang pumuputok ang araw sa silangan ay nakapuwesto na ang magsasaka sa isang piling lugar. Tinusukan niya ng istaka ang lupang kaniyang kinatatayuan bilang palatandaan na doon siya magsisimula at doon din siya magtatapos.

Hinay-hinay lang sa simula ang lakad ng magsasaka dahil gusto niyang kunserbahin ang kaniyang lakas. Ang kaniyang plano ay lumakad nang pa-hilaga para makita niya sa kaniyang kanan ang pagtaas ng araw mula sa silangan.

Habang lumalaon ay paganda nang paganda ang lupang tinatahak ng magsasaka. At habang gumaganda ang lupang nakikita niya ay pabilis nang pabilis din ang kaniyang mga hakbang, marahil ay kasing-bilis ng pintig ng kaniyang pusong nagagahaman sa mayamang lupang kaniyang natatanaw. Matapos ang mahabang paglalakad, naisip ng magsasakang panahon na para siya lumiko pa-silangan. Pero nanghihinayang siya sa mayamang lupang naaabot ng kaniyang tingin. May oras pa marahil para sa kaunti pang hakbang, naisip niya, kaya nagpatuloy siya sa paglakad.

Ang araw ay halos nasa tuktok na ng langit. “Hanggang dito na lamang at liliko na ako; baka magahol ako sa panahon”, bulong ng magsasaka sa sarili. At lumihis siya pa-silangan matapos niyang malagyan ng istaka ang lugar na iyon.

Ang init ng araw ay patindi nang patindi. Ang suot na kamiseta ng magsasaka ay basa ng pawis at nakadikit na ito sa kaniyang katawan. Nagsisimula nang bumigat ang kaniyang mga paa. Pero ang paghahangad niyang makakamkam ng malaking lupa ang nagbibigay-lakas sa kaniyang katauhan.

Mahaba na ang kaniyang nalalakbay pa-silangan at hindi na niya matanaw ang kaniyang pinanggalingan. Oras na para siya lumiko pa-timog pero nanghihinayang siya sa napakayamang lupang naabot ng kaniyang tingin.

“Kaya ko pa,” pampalakas-loob niya sa sarili. “Ilang hakbang na lang, ilang hakbang na lang…”

Nang ipinasiya niyang lumiko pa-timog, ang kaniyang mga labi ay tuyung-tuyo na sa pagka-uhaw. Ang kaniyang baga ay sumisigaw sa matinding kirot dahil sa nalalanghap niyang mainit na hangin at ito’y unti-unting gumagapi sa katatagan ng kaniyang loob. Sa unang pagkakataon ay nakaramdam ng takot ang magsasaka. Takot na baka hindi niya marating ang dulo ng kaniyang nilalakbay dahil sa hirap na dinaranas ng kaniyang katawan. Ngunit paano ang kaniyang pangarap?

Pinunasan ng magsasaka ng manggas ng kaniyang kamiseta ang mukha niyang basa ng pawis at saka ipinukol ang paningin sa malayo. Naroroon ang matabang lupang pangarap niya at nanunuksong kumakaway sa kaniya.

“Pagkatapos ng araw na ito,” pampalubag-loob na paalaala niya sa sarili, “makapagpapahinga na ako hanggang gusto ko. Pero kailangang tapusin ko muna ang pagsasakripisyo kong ito sapagkat ito ang magbibigay sa akin ng walang katapusang kasaganaan.”

Ang araw ay unti-unti nang bumababa sa kanluran nang ipasiya ng magsasakang lumiko at tahakin ang landas para sa huling yugto ng kaniyang paglalakad. Makaraan pa ng maraming sandali ay natatanaw na niya mula sa kaniyang kinatatayuan ang pook na kaniyang pinagmulan. Ngunit ito ay maliit na banaag lamang, isang munting butil na hindi niya mawari. Upang marating niya ang lugar na iyon bago lumubog ang araw, kinakailangang bilisan niya ang kaniyang mga hakbang at kung magagawa niya ay kailangang tumakbo siya. Ngunit ang kaniyang mga paa ay nanghahapdi na at waring may nakakadenang mabigat na bato.

Nagpilit pa rin siyang makalakad kahit paika-ika. Nakita niya ang mga tao sa gilid ng daan. Nakangisi ang marami at ang iba’y nagtatawa sa kaniyang kahangalan. Naiisip niya, “Pagkatapos kong makuha ang lupa ko, ako naman ang magtatawa sa inyo.”

Ilang saglit na lamang at magtatago na ang araw sa lundo ng langit sa dulo ng malayong kapatagan. Ang magsasaka ay ilang hakbang na lamang ang layo sa unang istakang itinusok niya sa lupa ng umagang iyon.

Kasabay ng pagkapawi ng liwanag ng araw sa kapaligiran, paduhapang na naabot ng magsasaka ang istaka, pagpapatunay na nabuo niya ang parisukat ng lupang magiging pag-aari niya. Malawak at matabang lupa na kaniyang-kaniya lamang. Ah, kaytamis ng tagumpay!

Ngunit ang kaligayahang sumanib sa katauhan ng magsasaka ay sasang-iglap lamang. Nang bumagsak ang kaniyang pagal na katawan sa matigas na lupa ay pinanawan siya ng diwa at tuloy binawian ng buhay.

Napakaganda at napapanahon ang leksyon ng kuwentong ito sa pangkasalukuyang henerasyon, naiisip ni Hector. Sa kasamaang palad, ang nasabing leksyon din ang gumagambala sa kaniyang kunsiyensiya habang hawak niya ang katatanggap pa lamang niyang immigrant visa mula sa embahada ng Canada.

Tahimik na pumasok ng bahay si Hector at itinago niya sa isang drawer ang hawak na mga papeles. Naupo siya at tumanaw sa labas ng bintana, doon sa luntiang halamanan, doon sa mga bulaklak na nasisikatan ng malagintong sinag ng araw, doon sa kalawakan ng langit na may nakalutang na puting ulap. Marahang sumandal si Hector sa silyang kaniyang inuupuan. At isang matatag na pasiya ang nabuo sa kaniyang isip. Hindi niya ipagpapalit ang Pilipinas sa Canada.

Kinuha niya ang mga papeles sa drawer at pinunit ang mga iyon. Ngayon ay natitiyak niyang hindi na siya muling mababagabag sa mga kantiyaw ng kaniyang tiyo Kanor.

The original reason why I decided to tell my story was because of routine. As a newspaper journalist, that’s what I’m trained to do – report news of importance or of interest. And as a journalist, it is my desire to share this with you, as the reader. So although my story might not be that important to you, I almost guarantee that it should pique your interest. Others who have heard my tale find it bizarre, fascinating, even unbelievable. But I swear to you, on who I am today, that every word you’re about to read is true.

It all began when I was sent out of town once again on assignment. The boss had me going to some remote area about two hours away from Calgary. He asked me to do a human-interest piece for the paper’s Travel section, a short article on the magnificent scenery of this often-looked-over attraction. I was to stay in a cabin belonging to an old friend of my boss’. Apparently, no one had used it in years and he was only glad to have someone occupy it again, if only for a short while. So early Saturday morning found me in my car, on my way to nowhere. And it might as well have been nowhere, I had thought, as I cursed my profession for the hundredth time in my life.

The log cabin, I found, was in surprisingly good shape when I finally got there. Although there was a hint of a musty scent, the result of a human-less abode of many years, the cabin was fully equipped with electricity and running water. All of the furniture was intact as well. Oddly enough, there was no accumulation of dust anywhere, nor did I find the expected cobwebs hidden in the corners.  In fact, the cabin was virtually spotless. Was it not for the fact that the owner himself had said that no one had lived here for many years, I would have believed that I was intruding in someone’s present home.

It was after I had finished unpacking the few necessities that I had brought when I decided to begin my research for my article. The sooner I finished this assignment, the better. I picked up my notepad and pencil, a journalist’s two most essential belongings, and stepped out into the wilderness. It was several hours later when I returned, how many exactly is not important, nor are the details of the information I found for my article, for they are not the focus of this story. What is important is the little book I discovered once I returned to the cabin.

Having spent all afternoon out in the sun, I was dirty and exhausted when I finally completed enough day’s work to my satisfaction. I collapsed on the squeaky bed located in the cabin’s corner, relieved to finally get off of my tired feet. When I noticed that I still had my notes in one hand, though, I had to reluctantly pull myself up and search for a spot to hide my work.  (Before I go on, there’s something that you should know about myself as a journalist:  my writing is my pride and joy, and I would go to great lengths to keep it protected.). Although I knew I was in a pretty remote area and that the chances of another person coming into the cabin were quite slim, let alone to steal my notes, I added the by-line “By Oliver Ave” at the top of the first page. What can I say; I know and I admit that I’m a selfish person. But it was this very self-indulgence that propelled me into the experience of a lifetime.

I spotted the bedside table next to me almost immediately, and decided that its lockable drawer would adequately conceal my writing for the time-being. I pulled it open; its only contents were the drawer’s key and a small book with a black leather cover. My investigative nature urged me to open it, and instinctively, I did. What I found inside was someone’s diary. It belonged to a woman by the name of Eva Revilo, or so it was signed at the end of each entry. Strangely enough, the first words written in the journal were dated just a few days ago. I guess I merely shrugged it off as coincidence, and concluded that perhaps she, too, was here, maybe a year or two ago on the same date.  Anyways, I found her first few entries rather dull, describing only the cabin and its surroundings.  It was when I got to the fourth entry, dated with that day’s date, when I really began to get interested in her story.

“Today,” the entry began, “something felt different with me. When I woke up this morning, I felt a little more potent, for lack of a better word. I didn’t think much of it at first, because sometimes, you know, you just wake up wrong from not sleeping right. But as the day went on, I was really starting to feel strange. It was like I had gotten stronger overnight, I had so much energy. But what’s even weirder is that I think I’m in the middle of catching a cold, and I really should be feeling tired, and not refreshed. And I don’t know what it is. Maybe it’s this place. Maybe it’s me. Maybe tomorrow things will feel normal again.”

I turned the page, curious to see what happened next. To my disappointment, the rest of the pages were blank. I felt somewhat annoyed, even though I knew that I had no right snooping through the diary in the first place. Shaking my head, I began searching for a dinner snack before preparing myself for bed.

The next morning, I awoke to the sound of birds chirping outside the window. I swore at them under my breath, feeling that they were partially responsible for the surrounding scenery, the reason for which I was there in the first place. Slowly, I pulled myself up out of bed, mentally planning out what still had to be done for my article’s completion. I decided that I only had to take a few pages worth more of notes, hopefully including a few interviews with permanent residents of the area (if I found any, I thought dryly), then I could resume with the actual commentary. With that in mind, I changed into my hiking gear and proceeded out into the wilderness once again.

When I returned home several hours later, I was tired and frustrated. Not only was I unsuccessful in interviewing anyone (which is the essential personal touch for any article to relate with the reader), but I was also covered with mosquito bites. It was enough so that I felt entitled to issue a complaint to my boss about the past few undesirable assignments I had recently been issued. Looking around for a sheet of paper on which to record my grievances (I decided not to use paper from my notepad since it would either get lost or forgotten there), I vaguely remembered the blank pages of the diary. I leaned over towards the dresser, unlocked the drawer, and pulled the journal out.

What I discovered next was, I think, the first strange occurrence of my story. I opened the book to what I had thought would have been the first blank page. Instead, I found another entry, with that day’s date written at the top.

It read: “Something is definitely weird with me, both physically as well as mentally. Physically, I think my cold is getting worse, since my voice is starting to sound deeper to me, probably from my sore throat. Mentally, I must have been doing weights in my head or something. What I mean is, do you believe in mind over matter? Well, I really must think that I’ve gotten stronger overnight because even I can’t believe my strength now. Just today, I dropped my comb under the large mirror dresser in front of the room, and it was so easy for me to lift that darn thing up and get it!” I looked over to the antique dresser she was speaking of; it looked quite heavy, even to me. I read on. “You know, though, it’s weird, I wasn’t even wishing to become stronger, and I still did. Can mind over matter work if you’re not even thinking about anything?”

The entry ended with those words, but then continued a few lines down, apparently written a few hours later. “What is WRONG with me today, I’m losing hair! First my voice, then my strength, now my hair?!! I heard somewhere that stress causes your hair to fall out. Maybe this ‘mind over matter’ thing is too much for me. I’ll go see a doctor tomorrow.”

I put the book down. There was nothing else written on the following pages, but I already had this eerie feeling that tomorrow would bring more news in the diary. Yet, as a journalist, I knew that behind every mystery is a logical explanation. I concluded that someone must have snuck into the cabin each time I was away, and with his own key, unlocked the dresser in the bedside table. He must have then recorded a new entry in the diary each time this was done, only….for what reason? To scare me?  To amuse me?  To confuse me? So far, all three were working to some extent. Forgetting all about my desire to write a complaint, I studied the cabin, searching for any clue as to how the intruder might have gotten inside. To me, the room looked fairly secure. Then I happened to glance at the old mirror dresser once again. I walked over to it, and remembering the entry I had just read, attempted to lift it. To my surprise and embarrassment, I was unable to. “These dumb assignments must be having more of an effect on me than I thought,” I muttered to myself in excuse. I exhaled a deep sigh, and decided to sleep on it.

The little diary was on my mind when I arose out of bed the next morning. Without even bothering to continue my newspaper article work, I automatically reached for the dresser drawer. The book was exactly as I had left it last night; this convinced me that no one should have had the opportunity to add anything new. Still, I was compelled to open the diary up, just to confirm my beliefs. And, I really must say that my blood ran cold, when I saw before me words that were not there the night before.

“I’ve got to get out of this place,” were its first words.  “I’m going insane. I got up this morning only to find that my hair, my long, precious hair, is gone! Well, really it’s not all gone, but it might as well be, considering how short it is. It’s like I’m going bald! (Do women usually start balding at such a young age?) Instead, and I’m so embarrassed to tell you this, but I think that the hair I’m losing on my head is growing on my face. Should I shave? (I never believed I would ever ask that question of my face.) Anyways, my hormones really must be out of whack because I think I’m losing weight, too. When I put on my jeans this morning, they sunk down past my waist. My sweater hangs on me like a tent. Not only that, but I’m starting to sound like a foghorn, my voice is getting so low. What is happening to me? I’ve got to see a doctor – now.”

In spite of her miseries, I giggled to myself, before stopping abruptly when I realized how ridiculous I sounded. Her woes sounded exactly like the sort of things I would worry about, specifically the part about balding. Impulsively, I glanced at my hair in the mirror. Did my hair really look thicker and longer today? I peered at myself closer in the mirror, and observed something I hadn’t noted before. I hadn’t shaved once since I had gotten here, yet there was no hint of a five o’clock shadow.  I frowned, somewhat perplexed. It was rather strange that I really hadn’t noticed any of this previously, having been totally preoccupied with my job assignment.

Shaking my head out of reverie, I scolded myself for not prioritizing that very job assignment. I sighed, and reached over to put my outdoor clothing on once again. Curiously enough, though, I had a difficult time with this; my sweater seemed to hug my chest more closely than usual, and my jeans hugged my buttocks so closely that I questioned how I had ever fit in them before. I stared down at myself.  Maybe I was putting on a bit of weight, albeit in the most odd places. It appeared to me that perhaps I was getting a bit heavier, both in the hips and bosom area.

It was at this moment when I realized something. My natural inquisitive character startled me into a bizarre yet undeniable conclusion. I may have been pulling at strings, but to me, all of the facts suddenly pointed to one thing. Was it mere coincidence that the changes overcoming Eva Revilo were the exact opposite of the slight changes I was enduring? Was it normal for every woman to acquire a deeper voice, lose head hair only to have it replaced by facial hair, slim down in the hip and bust areas, and gain masculine strength, out of nowhere? And was it normal for every man to grow hair on his head in his later years, lose the hassle of everyday shaving, fail to lift objects that were once easy to hoist, and put on some pounds in those same hip and bust areas, out of nowhere? “No,” I whispered hoarsely to myself, and even to me, my once robust voice was starting to sound weaker. It was at this moment that I can honestly say that I’ve felt fear for the first time in my life.

My article forgotten, I sank slowly on the bed. “Me,” I thought, “as a woman?” I looked over to the little black diary, which at that moment, I honestly believed, started this whole mess. All of a sudden, an uncontrollable fury rose inside me, towards that very book. Not quite thinking clearly, I picked it up and strode towards the stove burner. Turning the gas up to its maximum level, I waited only a few moments before ripping the pages out one by one, and burned their existence into oblivion. When I was done, all that was left were the leather cover and several blank pages. Although I was uncertain of the consequences of this act, and didn’t quite believe that the changing process would be halted, I felt my anger dissipate somewhat. It took a few minutes before I fully (or to the extent possible at the time) regained my composure. I walked over to the bed once more, dropped on the mattress, and lost myself in my thoughts.

I must have been contemplating things harder than I thought, for it was already the next morning when I got out of bed, having fallen asleep some time the night before. I was feeling a bit groggy, and my head seemed not to function clearly right at that moment. It was when I was finally able to get up when I remembered the previous day’s events. With a feeling of dread in the pit of my stomach, I turned to the old antique mirror dresser for comfort. But when I looked in that mirror and looked at the reflection, I was offered little solace. Instead I was left staring, horrified, at the image before me.

What I saw was a woman. If I was born a female, I would have been proud to have grown into such an attractive lady. My once sparse locks had developed into a full head of shiny auburn curls. My lips seemed fuller and my eyes appeared brighter. Overall, my skin felt more radiantly smooth. I had grown an impressive figure, too, petite, yet muscular. It was enough so that I gasped loudly, feeling faint, two things that I cannot recall ever doing before in my life.

Having a hard time breathing, I looked wildly around the cabin. Out of the corner of my eye I spotted what was left of the diary on the bedside table.  I grabbed it, and opened it to the first page. All of the entries I had read before were rewritten on the remaining pages that were once blank. I turned page after page in amazement, until I reached the end of the book, where one final entry was included.

I read it. “I went to the doctor’s yesterday, and he didn’t find a thing. Today I woke up as a completely different person. Today I woke up and I was a man.”

“I have accepted the fact, although it was hard to grasp at first.  I didn’t like the balding look nor was I fond of my heavier, more stout physique. I feel more tired now, as if my life has always been a struggle with stress. And really, what could be more stressful than a change like this? I am someone totally different from who I was only a few days before. I’ve had no choice but to change everything about me, even my name. No longer will I be Eva Revilo, but instead, the reverse of my former name.  Now I am Oliver Ave.”

I sat back, stunned. That was my name, or it was just yesterday. What pure coincidence that our names spelled each other back and front. Taking a few moments to let this information sink in, I slowly put the diary down. When I finally got up again, I began to pack my things.

It is now two years later. I never did go back to my job at the newspaper office. How could I, as a woman that they’ve never seen before? Instead I just practice what I do best by myself, and that is to write articles and stories, although now it is for my own benefit. As I think about it now, being Eva Revilo isn’t really that bad. I’ve made several female friends, and while men try to make my acquaintance too, I tend to stay away. Some things just don’t change. And to this day, I still have no clue as to how those entries in that little diary ever appeared there, waiting to change my life.  But I swear to you, it did.  I, myself, am the living proof.

“Ingat.” Ang tinig ay malambing, matapat, at may lakip ng pag-aalaala’t pagmamahal. Si Edna, ang bagong ‘girlfriend’ ni Rey, ang may-ari ng tinig na iyon.

Parang sirang plakang paulit-ulit na umuukilkil sa isip ni Rey ang paalaala ni Edna habang nagda-‘drive’ siya sa madilim na daan palabas ng Calgary

Galing sila nang gabing iyon sa isang ‘dinner-dance’ na ginanap sa isang sikat na ‘hotel’ sa Calgary. Matapos niyang maihatid si Edna sa inuuwian nitong ‘apartment’ ay dumaan muna si Rey sa ‘seven-eleven store’ para bumili ng ‘phone card’. Tatawag siya sa Pilipinas, iyon ang balak niya, sa kanyang asawa’t anak. Hindi alam ni Edna na si Rey ay may pamilya sa Pilipinas.

Maghahating-gabi na at malakas ang bagsak ng ulan. Ang daang tinatahak ni Rey ay tungo sa isang liblib na pook sa labas ng Calgary na kung saan siya namamasukan bilang katulong sa isang rancho.

Ang bahay na tinutuluyan niya sa rancho ay nakatirik sa isang ilang na lugar, may dalawampung kilometro mula sa ‘boundary’ ng Calgary, pa-hilaga. Mula sa Highway 2, liliko siya pakanan upang magsimula sa madilim na kalsadang ang kapaligiran ay mistulang sementeryo. Kung tatanawin sa malayo, ang naturang bahay ay maihahalintulad sa pinagkakatakutang bahay sa pelikulang ‘Psycho’. Pero gayunpaman, nagtitiis si Rey na tumigil doon sapagkat iyon ang hinihingi ng kanyang trabaho.

Nagsisimula nang magbaha sa daang tinatalunton ni Rey. At kahit na mabilis ang palis ng kanyang ‘wiper’ sa ‘windshield’, bahagya na niyang maaninaw ang landas na kanyang dinaraanan. Sa malayo, ang sanga-sangang kislap ng kidlat sa pusikit na karimlan ay naghahatid ng pangamba sa kanyang dibdib sapagkat waring nagbabadya ng napipintong panganib.

Kinapa ni Rey ang ‘phone card’ na nasa bulsa ng kanyang kamisadentro. At naalaala niya ang kanyang asawa’t anak. Tiyak na matutuwa ang mga ito kapag nalaman na may ipinadala siyang ‘door-to-door’ na kahon na naglalaman ng mga kending tsokolate, laruan, pagkaing de-lata, kagamitang pang-kusina, at mga damit.

Tuwing maiisip ni Rey ang kanyang asawa’t anak ay tukso namang pumapasok sa utak niya ang larawan ni Edna. At kanyang maaalaala ang mga katangian nito na hindi niya natagpuan sa kanyang asawa – mahusay magluto, magarang magdamit, karinyosa. Kapag yumuyupyop si Edna sa dibdib niya at kanyang nasasamyo ang mahinhin nitong pabango ay nalulusaw ang kanyang pangako sa sariling hindi siya titingin sa ibang babae kapag nasa Canada na siya.

Paano nga ba niya naging ‘girlfriend’ si Edna? Hindi naman niya niligawan ito. Nagka-intindihan sila na walang salitang namagitan sa kanila tungkol sa pag-ibig. Pakiramdaman lamang. Tinginan lamang, at nagkaunawaan na agad sila. Pero, naniniwala si Rey na siya’y nadala lamang ng silakbo ng kanyang damdamin, na natural lamang sa isang lalaking katulad niya – na napawalay sa asawa nang matagal – ang magkagayon kapag nilapitan ng tukso. Nalulungkot lamang ba siya at nangungulila sa kanyang asawa kung kaya niya pinasok ang magulong triyanggulo ng pag-ibig?

Nasa gayong pagmumuni-muni si Rey nang biglang bumulaga sa kanyang paningin ang humahagibis na trak pasalubong sa kanyang sasakyan. Marahil ay nadulas ito dahil sa kundisyon ng kalsada o dahil sa nakatulog ang ‘driver’ nito. Bigla niyang tinapakan ang kanyang preno sabay kabig sa manibela. Pero, huli na ang lahat.

Sa salit ng isang kisap-mata’y nakita ni Rey ang magkadugtong na hibla ng liwanag at dilim. Ang nakabibinging ingay ng pinagsalpok na mga bakal ay tila kidlat na gumuhit sa kanyang kamalayan. At kasabay ng pagkapawi ng liwanag sa kanyang pananaw ay naramdaman niya ang pagtilapon ng kanyang katawan sa matigas na aspaltong daan, ang paggulong nito ng ilang ulit sa mababaw na sangha, at ang marahas na paghampas ng kanyang ulo sa posteng bakal na nakatirik sa gilid ng daan.

Mula sa malayo, ang kalansay ng umuusok niyang sasakyan ay piping saksi sa malagim na sakunang naganap.

“Bakit ako, Diyos na mahabagin?” usig ni Rey na unti-unti nang tinatakasan ng kamalayan. Duguan ang kanyang mukha at manhid ang buo niyang katawan. “Marami pa akong mararating. Dalawampu`t walong taon pa lamang ang aking sariwang katawang sabik sa kaaliwan ng mundo.”

Nasa gayon siyang paghihinagpis nang bigla na lamang binulag siya ng nakasisilaw na liwanag mula sa ‘headlights’ ng rumaragasang SUV. Marahil ay hindi napansin ng ‘driver’ ng SUV ang sasakyan ni Rey na bahagyang nakaharang sa kalsadang pinangyarihan ng aksidente. At sa pagtatangkang makaiwas ng ‘driver’ ay nawalan ito ng kuntrol at nagtuloy-tuloy sa sanghang kinasasadlakan ni Rey. Tulad sa isang mabangis na hayop – umaangil at naninindak – walang awang binunggol ng SUV ang ulo ni Rey na nakasangkalan sa posteng bakal.

Isang kisap-mata at isang buhay ang inangkin ng malagim na kamatayan. Isang iglap, at ang abuhing utak na naglalaman ng di malirip na yaman ng isip ay sumambulat sa mahahabang damo sa paligid ng sangha. Ang tilamsik ng pira-pirasong laman at dugo ay tutuyuin ng araw, magiging alabok at ililipad ng hangin sa kawalang-hanggan.

“Ang utak ang tinggalan ng aking nakaraan, ang aklat na nagtataglay ng lihim ng aking pagkatao. At doo’y nakalimbag ang bawat sandali ng aking pagkabigo at pagtatagumpay, ng aking kaligayahan at kalungkutan, ng aking mga pagkakasala at kabutihang-loob. Ang utak ang nagbigay ligaya sa aking puso nang unang mamalas ko ang iyong kagandahan, nang unang magtama ang ating mga mata para simulan ang isang magandang historia de un amor. Subalit ang utak ding iyon ang nagbawal sa aking mahalin ka nang lubusan sapagkat mayroon nang nagmamay-ari ng aking puso.”

Isang kisap-mata at sa pagitan ng buhay at kamatayan ay parang kidlat na gumuhit sa balintataw ni Rey ang isang makulay na bahagi ng kanyang nakaraan.

Simbahan ng St. Patrick. Pang-alas nuebeng misa ng Linggo.

“Let’s offer each other a sign of peace,” amuki ng pare sa mga parisyonerong naroroon. At ang babaeng nasa unahan niya ay nakangiting nakipag-kamay sa kanya.

“Peace be with you,” ang sabi.

“Peace be with you,” ganti niya.

Iyon ang unang pagkikita nila ni Edna.

Hindi talaga simbahan ni Rey ang St Patrick Church. Napadpad lamang siya roon dahil naimbita siya ng isang kaibigan na kumakanta sa koro ng naturang simbahan.

Nang matapos ang misa ay hugos na ang lahat sa pag-uwi. Ngunit ang linya ng mga tao palabas ay bahagya nang tuminag. May bagyo pala nang araw na iyon at napakalakas ang ulan. Ipinasiya ni Rey na maghintay-hintay muna sa loob ng simbahan.

Noon niya napansin ang katabi niyang babae na nakahalukipkip. Naghihintay din marahil ng pagtila ng ulan.

“Peace be with you,” nakangiting sabi ni Rey sa katabi. Tumingin sa kanya ang babae at halatang nabigla.

“Kamusta. Ako ang nasa likuran mo kanina.”

Muli siyang sinulyapan ng babae. Ngunit ngayon ay nakasilay na ang mahinhing ngiti sa kanyang mga labi.

“Matagal ka na sa Calgary?” usisa ni Rey. Gusto niyang makipagkwentuhan sa babae habang naghihintay ng paghupa ng ulan.

“Kararating ko lang, no’ng nakaraang buwan,” mahinang sagot ng babae.

“Ako’y magdadalawang taon na rito. Pero hindi ko tiyak kung gusto kong tumira rito ‘for good’. Malungkot ang buhay sa Calgary.”

“Okey na rin dito dahil maraming oportunidad para kumita, para umasenso,” paliwanag ng babae. “Kung sa atin ka lang at maraming umaasa sa ‘yo, mahirap mabuhay. At ‘yung lungkot, nasa tao ‘yon.”

Mahigit na kalahating oras silang nagkwentuhan. Kung saan-saang paksa napadako ang kanilang usapan – sa pamilya, Pilipinas, pulitika, trabaho, buhay-buhay sa Calgary at iba pa. Hindi naglaon ay naging palagay na ang loob ng babae kay Rey.

Nang mga sandaling iyon ay nagsisimula nang maghugos ang mga tao palabas sa simbahan. Naghunos na ang ulan. Pero ang ihip ng hangin ay hindi nagbabawa at ang malakas na ulan ay naging ambon.

“May sasakyan ako, kung wala kang ‘ride’,” masayang pahayag ni Rey sa kausap. Naisip niya na isang buwan pa lang ang babae sa Calgary at malamang na wala pang sariling  sasakyan.

“Ihahatid na kita.”

“Naku, hindi na, salamat na lang. May ‘bus’ naman, eh. Saka may pupuntahan pa ako,” pagdadahilan ng babae.

“O, sige, hanggang sa muli nating pagkikita.” At kinamayan niya ang babae.

Bago sila naghiwalay ay nagpakilala muna si Rey sa kausap.

“Siyanga pala, ako si Rey… Rey del Mundo.”

“Ako naman si Edna… Edna Manlangit.”

At nagpalitan sila ng phone number at email address.

Isang iglap at ang pira-pirasong bahagi ng utak na sumampid sa dahon ng damo ay magiging walang silbing basura na lalangawin at mabubulok. At ang bawat himaymay ng maliliit na bahaging iyon na nagtatago ng laksa-laksang damdamin at libo-libong pangarap ay magiging alabok na tutunawin ng ulan at aanurin ng maliliit na agos ng tubig.

Isang iglap at ang larawan ni Edna ay kisap-matang mawawala. At sa muling pagdating ng liwanag ay larawan naman ng asawa’t anak niya ang papalit.

“Paglalabanan ko ang tukso. Hindi ako ang magiging dahilan ng iyong kalungkutan. Sapagkat walang lakas at agwat na makapagpapabago ng pagmamahal ko sa iyo.”

Sa bawat himaymay ng nagkalasog-lasog na utak, maaari kayang piliin ang bahaging nagmamahal, ang bahaging nagsasabi ng katapatan, ang bahaging nagtataksil upang sa nabuong larawan ay makita ang tunay na mukha ng buhay?

(This short story was first published in the Filipino Pioneers Club Magazine.)

_____________________________________________________

During one of their quarterly meetings, Bert the presiding officer of the Filipino Heritage Foundation – a Filipino organization whose mandate is to acquire a Filipino cultural center in Calgary – informed his members of a plan to construct a building with financial help from Calgary’s Filipino community. As Chairman of the Board of Directors, Bert was given the task of leading the fund raising campaign whose goal was to raise some $1.5M to get the project going.

And so that evening, as soon as the members started to settle down after a sumptuous dinner at the Marlborough Inn, Bert immediately brought up the idea to his membership.

“Ladies and gentlemen, good evening; magandang gabi po sa inyong lahat. As most of you probably know by now, our organization is about to embark on a fund raising campaign, the proceeds of which will go towards the building of a Filipino cultural center.”

Bert, standing behind a lectern on a make-shift podium provided by the hotel, was anticipating an enthusiastic response from the fifty or so members who were present during that evening.

To Bert’s surprise, his announcement did not seem to get the anticipated reaction from his members. The background noise from the crowd – typical in any Filipino gathering – had probably drowned out his amplified voice from the speaker system.

Bert paused for a while then pleaded for silence from the audience.

“Folks, please listen up. This cultural building is a long time dream of many Filipinos in Calgary. We need help from everyone to make this dream a reality. It is our organization’s responsibility to raise fifty percent of the financing while the other fifty percent will come from our provincial government.  I therefore ask everyone to pool their time and effort together to raise money for this wonderful project.”

Ernie, one of the active leaders in the Filipino community, raised his hand and offered a suggestion.

“The success of this undertaking depends on how much cooperation everyone is willing to give. There are over forty thousand Filipinos living in Calgary right now and if only fifteen hundred among them contribute $1000.00 each, we will be able to raise $1.5M – enough to meet the fifty percent of the money that we are required to put up for this project. However, that’s assuming fifteen hundred generous, civic minded Filipinos in our community will come forward and contribute towards our cause!”

“Why don’t we form committees to look after specific roles in this campaign?” volunteered Flor, one of the representatives from the Filipino Pioneers Club of Calgary. “In that way, there is a fair distribution of work and responsibilities.”

“Folks, I think we should strive to arrive at a consensus from among ourselves as to how we will approach this monumental task. I think we will need to hold an election to put people into positions of responsibility,” Bert suggested.

“Pardon me Mr. Chairman, but it is my humble opinion that an election will not be necessary,” interjected Robert, one of the executive officers from the Mapua Alumni Association of Calgary and well known for his many community volunteer works. “I think that you, being the chairman of the board, should just appoint committee chairpersons and each chairperson should choose his members.

“Okay,” Bert said, “any suggestions for committee names?”

“How about Records and Information Committee?” Maria volunteered. “Its chairperson’s duties will be similar to those of a secretary. Also, Treasury Committee headed by somebody whose responsibilities are similar to those of a Treasurer.”

“Planning and Execution Committee,” suggested Lou.

Now, all of a sudden, it seemed everybody was awakened and became intent in participating in the discussions.

“Public Relations Committee,” Eugene offered.

“Let’s include the Watchdog Committee,” Gina proposed.

“Don’t forget the Awards Committee,” countered Florence.

“Now, folks, let’s stop there,” Bert interjected. “We don’t have lots of time to discuss in detail all of these committees and their functions. I propose that we create an Umbrella Committee to organize, define and formulate the roles of all the committees we need. I would like to appoint Pepe, a respected and indefatigable leader in our community, to head this Umbrella Committee.

“At this point, may I remind everyone that we should be honest and realistic in our approach to reaching our goal. How can we possibly raise $1.5M within a short time frame of two years?” Bert asked.

“Let us solicit donations from businesses in our community,” Malou suggested.

“Let’s sponsor bingo games, raffles, casinos, and dinner-dance parties,” Jeff volunteered.

“Caroling and halloweening are not bad ideas,” countered Marybeth.

“We should ask all members to donate generously to the pot,” Ellen proposed.

Ben, who was so quiet during the proceedings but known for his brilliant ideas and articulation, raised his hand and addressed the membership.

“So, we are planning to have a cultural center – a legacy that we can leave with pride to the next generations of Filipinos in this fair city, symbolic of our generosity and civic-mindedness!” Ben’s stentorian voice was filling the room.

“But do we really need a cultural center? More specifically, are we sure the majority of the forty thousand Filipinos in this city support this admirable project? Have we approached and asked them and tallied their opinions? We may be the only ones – the fifty of us gathered here tonight – who entertain the notion that the building of a cultural center is good for everyone, that it will enhance our image and elevate our pride, and that it will benefit all Filipinos, young and old, because there will be a building at last where we can propagate and showcase our culture, our arts, and our rich heritage. We need to understand the thoughts and sentiment of all Filipinos in this city. We have to ask them personally if they share the Filipino Heritage Foundation’s dream and our dream of acquiring a building that we can call our own, and if they do, ask them to put their money where their mouths are – contribute financially to this commendable project. If they do not support our cause, we carry on to the next ones until we finish canvassing the opinions of the majority of the forty thousand Filipinos in Calgary. With the help of the fifty passionate and enthusiastic souls who are gathered here tonight, we will be able to communicate with everyone concerned especially those whose varied opinions about this project, I’m sure, will serve as the foundation in shaping the decision making process of our leaders.”

There was total silence in the room.

Sensing that the audience is now under his magic spell, Ben concluded his discourse with his patented impact statement.

“Now more than ever, I believe that one of the greatest tragedies in life is not in failing to succeed while in pursuit of a dream but in failing to do the right thing to realize that dream.”

When Ben sat down, there was a deafening applause from everyone. It was one of those rare moments when a group of Filipinos was united and solidly behind a worthy cause.